က်ဆုံးႏိုင္ငံ ျမန္မာေတြ ျဖစ္ေတာ့မလား -ေနဇင္လတ္

............  ��  " က်ဆံုးႏိုင္ငံ ျမန္မာေတြ ျဖစ္ေတာ႔မည္လား ?* "
                        ********************************              
                                                   (၂)

        က်ဆံုးႏိုင္ငံျဖစ္ရန္ ၫႊန္းကိန္းတခ်ိဳ႔ကို သတိထားမိၾကရန္ လိုသည္။ က႑ (၃) ခုေအာက္ အေျခအေနမ်ားသည္ က်ဆံုးႏုိင္ငံတစ္ခု၏ၫႊန္းကိန္းမ်ား ျဖစ္သည္။

▪️Social Indicators

(1) Mounting Demographic Pressure.
(2) Massive movement of refugees or internally displaced  
      persons creating complex Humanitarian Emergencies.
(3) Legacy of Vengeance-seeking group, grievance or group
      paranoia.
(4) Chronic and sustained human flight.

▪️Economic Indicators

(5) Uneven economic development along group lines.
(6) Sharp and / or severe economic decline.

▪️Political Indicators

(7) Criminalization and / or Delegitimization of State.
(8) Progressive Deterioration of Public Service.
(9) Suspension or Arbitrary application of rule of law and
      widespread violation of human rights.
(10) Security apparatus operates as a "State within a State".
(11) Rise of factionalized elites.
(12) Intervention of other states or external political actors.

             အျခားက႑မ်ား ရွိေနပါေသးေသာ္လည္း ျမင္ရန္လြယ္ေသာ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရးႏွင္႔ ႏိုင္ငံေရး က႑ (၃) ခုတြင္ က်ဆံုးႏုိင္ငံ၏ လကၡဏာ (၁၂) ခ်က္ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။

              ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ လက္ရွိအေျခအေနကို ႏႈိင္းယွဥ္ေလ႔လာလွ်င္ အံ႔ဩဖြယ္ရာ ေကာင္းလွစြာ အနည္းဆံုး (၁ဝ) ခ်က္သည္ မျငင္းႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ထပ္တူျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႔ရပါလိမ္႔မည္။ တစ္ခုခ်င္း ျပင္းအား မည္မွ်ရွိသည္႔အေပၚတြင္သာ အနည္းငယ္ ကြာျခားပါ၏။

�� လူမႈေရးက႑တြင္ အထူးသျဖင္႔ ရခိုင္ေဒသ၌

(၁) ဘဂၤါလီတို႔၏ လူဦးေရေပါက္ကြဲမႈျဖင္႔ တိုးပြားကာ ဖိအားျဖစ္လာ
      သည္၊

(၂) ဒုကၡသည္မ်ား ေရႊ႔ေျပာင္းလာမႈ၊ မိမိႏိုင္ငံအတြင္း ေရႊ႔ေျပာင္းၾက
      သူမ်ား၏ ႐ႈပ္ေထြးေသာ လူသားဆိုင္ရာ အေရးေပၚအေျခအေနမ်ား၊  
      (လႈိင္သာယာ၏ က်ဴးေက်ာ္မ်ား၊ သာေကတ၊      မဂၤလာေတာင္ၫြန္႔
       စသည္တို႔ရွိ ႏိုင္ငံသားမဟုတ္သူမ်ား)၊

(၃) လက္တံု႔ျပန္မႈ၊ လက္စားေျခမႈ၊ နာၾကည္းမႈတို႔မွာ မ်ားစြာမျပင္းထန္
      ေသး၊

(၄) ႀကီးမားေသာ အေရအတြက္ျဖင္႔ လူအုပ္ႀကီးမ်ား ေရႊ႔ေျပာင္းမႈ မရွိ
      ေသးပါ၊ သို႔ေသာ္လည္း       တျဖည္းျဖည္း စိမ္႔ဝင္လာမႈမွာ ေန႔စဥ္
      အမွ် ျဖစ္ပါ၏။

�� စီးပြားေရးက႑တြင္

(၅) အေပၚလႊာ၊ ေအာက္ေျခလူတန္းစားတို႔ၾကား ကြာဟခ်က္မွာ မ်ားစြာ
      ႀကီးမားလာသည္ကို ေတြ႔ရ ၿပီး၊ ေအာက္ေျခလူတန္းစားတို႔၏ ရပ္
      တည္ႏိုင္ေရး မ်ားစြာခက္ခဲလာခဲ႔သည္ကို ေတြ႔႔ႏိုင္သည္၊

(၆) ျမန္မာ႔စီးပြားေရးသည္ (၈. ၅)% တိုးတက္မႈရွိရာမွ ယခုဘတ္ဂ်က္  
      ႏွစ္တြင္ (၆. ၅)% သို႔ က်ဆင္း မည္ဟု ကမၻာ႔ဘဏ္က ႀကိဳတင္မွန္းဆ
      ထုတ္ျပန္ခဲ႔သည္၊ ထို (၆. ၅)% သည္ လူတန္းစား အသီးသီးသုိ႔
      သက္ေရာက္မႈမရွိဘဲ ေအာက္ေျခလူတန္းစားတို႔ ေကာင္းစြာမခံစား
      ၾကရေခ်။

�� ႏိုင္ငံေရးက႑တြင္

(၇) ရာဇဝတ္မႈမ်ား တစ္ဟုန္ထိုး တိုးတက္လာျခင္းသည္ သိသာျမင္သာ
      လွ၏။

(၈) ျပည္သူ႔ေရးရာဝန္ေဆာင္မႈ ယိုယြင္းလာသည္၊ အထူးသျဖင္႔ လႊတ္  
      ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦး၏ “မင္းတို႔ … ငါတို႔ ထားရာေန၊ ေကြ်း
      တာစား” ဟူေသာစကားရပ္အေပၚ မေက်နပ္ေသာ ျပည္သူ တို႔ စု႐ံုး
      ဆႏၵျပသည္႔ဗီဒီယိုကလစ္ကို ၾကည္႔ခဲ႔လိုက္ရ၏။

(၉) Rule of Law သည္ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးစခဲ႔ေသာ လြန္
      ခဲ႔သည္႔ (၅) ႏွစ္ကထက္ မ်ားစြာထိပါးျခင္း ခံလိုက္ရသည္၊ ပုဒ္မ
      ၆၆(ဃ) ျဖင္႔ အေရးယူခံလိုက္ရေသာ အေရအတြက္ သည္ တစ္ႏွစ္
      ထဲ (၅ဝ) ေက်ာ္ ျဖစ္ခဲ႔သည္၊ လြန္ခဲ႔ေသာ (၅) ႏွစ္တစ္ေလ်ာက္လံုး
      (၇) ဦးသာ ရွိခဲ႔၏။

             (၁. ၆. ၁၇) ေန႔က လူမႈကြန္ယက္တြင္ ျမင္ရေသာျမင္ကြင္းသည္ Rule of Law ကို ႀကီးမားစြာ စိန္ေခၚခဲ႔သည္႔ျမင္ကြင္းဟု သတ္မွတ္ႏိုင္သည္၊ တရားခြင္တြင္ ေရွ႔ေနက တရားသူႀကီး ကို ဖိနပ္ျဖင္႔ေပါက္ရသည္႔ အျဖစ္မ်ိဳးသည္ ပထမဦးဆံုးေသာျမင္ကြင္း ျဖစ္ေကာင္း ျဖစ္ပါလိမ္႔ မည္။
လံုၿခံဳေရးတာဝန္ရွိသူတို႔ကို ရာဇဝတ္သားမ်ားမွ ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ျခင္း၊ အခ်ိဳ႔ေသာ ရပ္ကြက္မ်ားတြင္းသုိ႔ လံုၿခံဳေရးတာဝန္ရွိသူမ်ားကို အဝင္မခံျခင္း၊ စသည္႔ျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ Rule of Law မ်ားစြာ ယိုယြင္းေနသည္႔ သ႐ုပ္သကန္မ်ား ျဖစ္ပါ၏။

(၁ဝ) ျမန္မာႏိုင္ငံေျမာက္ဖ်ားမွ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႔မ်ား၊ ရခိုင္ေဒသမွ
        အခ်ိဳ႔ေသာနယ္ေျမမ်ား၊ အခ်ိဳ႔  ေသာေနရာေဒသမ်ားသုိ႔ ဗဟိုမွအာ
        ဏာစက္ မ်ားစြာမတည္ေတာ႔ပါ၊ ဤသည္မွာ ႏိုင္ငံတစ္ခု အတြင္း
        ႏိုင္ငံငယ္မ်ား ျဖစ္တည္သကဲ႔သုိ႔ျဖစ္ရပ္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

(၁၁) ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္း လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီ စသည္
        တို႔မွာ သိသိသာသာ ကြဲျပားေန ၾကသည္၊ “စစ္ေခြးအုပ္စု”
        “ငွက္အုပ္စု” “ဖြတ္အုပ္စု” ဟုပင္ အုပ္စုခြဲ တစ္ဖက္ႏွင္႔တစ္ဖက္
         ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္ခိုက္ေနၾကသည္ကို လူမႈကြန္ယက္တြင္
         ေတြ႔ရပါလိမ္႔မည္။

(၁၂) ေနာက္ဆံုးအခ်က္က မ်ားစြာအေရးႀကီးပါ၏။ ျမန္မာႏုိင္ငံကဲ႔သုိ႔
        အင္အားမျပည္႔ဝေသးေသာ ႏိုင္ငံမ်ိဳးကို OIC, UN, CIA, မေလး
        ရွား, EU စေသာ ျပင္ပႏိုင္ငံမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းအသီးသီး မွ အခါမ
        လပ္ေပးေနေသာ ဖိအား၊ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမ်ားသည္ မ်ားစြာ
        သတိထားရမည္႔ အခ်က္ျဖစ္သည္၊ မည္သည္႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား
        ျပည္ပေထာက္ပံ႔ေငြ မည္မွ်ရရွိေနၾကသည္၊ ေဒၚလာသန္း ဘယ္ႏွစ္  
        ဆယ္ရရွိၿပီး မည္သူတို႔ ပါတီတည္ေထာင္ၾကေတာ႔မည္ ဟူသည္႔  
        သတင္း မ်ားမွာ ႏိုင္ငံတကာတို႔၏ ႀကီးမားေသာ ဝင္ေရာက္စြက္
        ဖက္ မႈ ျဖစ္သည္၊

             အထက္ပါ က႑ (၃) ခုေအာက္ ပညာရွင္မ်ား သတ္မွတ္ထားသည္႔ (၁၂) ခ်က္ကို ေလ႔လာၾကည္႔ လွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ (၁ဝ) ခ်က္ေလာက္၌ ထင္ရွားစြာျပည္႔စံုေနၿပီး၊ က်န္ (၂) ခ်က္သည္ပင္ လြတ္ကင္း သည္မဟုတ္ေခ်၊ ဆိုရလွ်င္ “က်ဆံုးႏိုင္ငံ” တစ္ခုျဖစ္ရန္ ၫႊန္းကိန္း (၁၂) ခုလံုးကို ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေတြ႔ေန ရၿပီဟူ၍ ေယဘုယ် ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါလိမ္႔မည္။

.
.
��  "  က်ဆံုးႏိုင္ငံအခ်ိဳ႔ "
           ************

           လြန္ခဲ႔ေသာ (၁ဝ) ႏွစ္ဟူသည္႔ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုအတြင္း တစ္ခဏတည္းႏွင္႔ က်ဆံုးႏုိင္ငံမ်ား အျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားသည္႔ ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႔မွာ …

Ten Top Failed States (2006)

( 1 ) Sudan               (112.3)
( 2 ) The ORC          (110.1)
( 3 ) Côte d' Ivorie   (109.2)
( 4 ) Iraq                   (109.0)
( 5 ) Zimbabwe        (108.9)
( 6 ) Chad                 (105.9)
( 7 ) Somalia             (105.9)
( 8 ) Haiti                   (104.6)
( 9 ) Pakistan            (103.1)
(10) Afghanistan      (  99.8)

           က်ဆံုးႏိုင္ငံလကၡဏာမ်ားျဖင္႔ တိုင္းတာက အထက္ပါႏိုင္ငံမ်ားကို Failed State အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ႔ပါသည္ (www.foreignpolicy.com)

            သို႔ေသာ္လည္း အခ်ိဳ႔ႏိုင္ငံ၌ အစိုးရတစ္ရပ္ ေကာင္းစြာတည္ရွိႏိုင္ ဆဲ ျဖစ္သည္၊ အခ်ိဳ႔ႏိုင္ငံမ်ား မွာမူ ႐ႈပ္ေထြးလွေသာ ျပည္တြင္းစစ္မ်ား ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိၿပီး၊ ဘတစ္ျပန္က်ားတစ္ျပန္ အေျခအေန ျဖစ္သည္၊ အခ်ိဳ႔ႏိုင္ငံမ်ားတြင္မူ ႏိုင္ငံႀကီးမ်ား၏ စစ္တပ္မ်ားပင္ ဝင္ေရာက္ခဲ႔ၿပီး စစ္ဆင္ေရးမ်ားတြင္ ပါဝင္လာခဲ႔သည္႔အဆင္႔ ျဖစ္သည္၊ ႏိုင္ငံတစ္ခုလံုး ပ်က္ျပားသြားသည္႔အဆင္႔ႏွင္႔ ထိုသို႔ပ်က္ျပားသြားရန္ တာစူေနေသာ ႏုိင္ငံမ်ားဟု ခြဲျခားႏိုင္ပါသည္။

           လံုးဝပ်က္ျပားသြားေသာႏိုင္ငံကို (Collapsed State) ဟု သတ္
မွတ္ပါ၏။ Failed State အဂၤါရပ္မ်ားျပည္႔စံုၿပီး ျပင္းအားဒီဂရီလံုေလာက္ပါလွ်င္ Collapsed State အျဖစ္ေရာက္ရွိကာ အျခားႏုိင္ငံမ်ားက မိမိတို႔၏နယ္ေျမကို ဝင္ေရာက္ သိမ္းပိုက္လိုက္သည္အထိ ျဖစ္ေလ႔ရွိပါ၏။

.
.
�� " ဘာေၾကာင္႔ က်ဆံုးႏိုင္ငံအျဖစ္ အေရာက္မခံႏိုင္ရသလဲ "
         ******************************************

          ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အတိတ္သမိုင္းကို ေလ႔လာလွ်င္ပင္ အေျဖေတြ႔ႏိုင္ ပါ၏။ ကမၻာ႔သမိုင္းတြင္လည္း အထင္အရွားရွိေနပါ၏။ အတိတ္သမိုင္းတြင္ ျမန္မာတို႔ သူတစ္လူ၊ ငါတစ္မင္းျဖင္႔ မညီၫြတ္ခဲ႔ၾက၊ ကိုလိုနီ နယ္ခ်ဲ႔လိုေသာသူတို႔၏ စိတ္ႀကိဳက္အေျခအေနကို သူတို႔က မဖန္တီးရဘဲ ကိုယ္ကပင္ အဆင္သင္႔ ျဖစ္ေန ေစခဲ႔သည္၊ သို႔ႏွင္႔ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ ဦးစြာ အဂၤလိပ္တို႔လက္ေအာက္ က်ေရာက္ခဲ႔သည္၊ ထို႔ေနာက္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံပါ က်ဆံုးသြားၿပီး တစ္ႏိုင္ငံလံုး သူ႔ကြ်န္ျဖစ္ခဲ႔သည္၊

          ၁၉၄၈-တြင္ လြတ္လပ္ေရး ျပန္ရခဲ႔သည္၊ ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္း အဂၤလိပ္တို႔ စစ္ေထာင္းခဲ႔၍ ကိုလိုနီနယ္ အမ်ားအျပားကို မလႊဲသာဘဲ စြန္႔လႊတ္ရခ်ိန္ျဖစ္လာျခင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ႀကိဳးပမ္း ခဲ႔ေသာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို မ်ားစြာအေထာက္အပံ႔ ျဖစ္ေစခဲ႔သည္၊ လြတ္လပ္ေရးႏွင္႔အတူ ေရာင္စံု လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔မ်ား ေမြးဖြားလာသည္၊ အစိုးရဘက္က မည္မွ်အားနည္းသြားခဲ႔သည္ဆိုေသာ္ “ရန္ကုန္ အစိုးရ” ဟု အေခၚခံခဲ႔ရေလာက္ေအာင္ပင္ ျဖစ္ခဲ႔သည္၊ လက္နက္ကိုင္မ်ားဘက္မွ အင္းစိန္အထိပင္ လာေရာက္ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ႔သည္႔ အေျခအေနျဖစ္သည္။

           ထိုစဥ္အခ်ိန္က အေျခအေနသည္ “အစိုးရ-ဆန္႔က်င္သူ” တိုက္ပြဲမွာ အစိုးရ႐ံုးစိုက္ရာၿမိဳ႔ႀကီးမ်ားအထိ ျဖစ္ပြားသည္ျဖစ္ရာ ျပည္တြင္းစစ္ဟု သတ္မွတ္ ေသာ္ ရႏိုင္ပါလိမ္႔မည္၊ ယခုအေျခအေနမွာမူ ျပည္တြင္းစစ္အေျခအေန မဟုတ္ေတာ႔ပါေခ်။

          သို႔ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံတစ္ခုသည္ Conflict ဟူေသာ ပဋိပကၡ၊ ထိုမွတဆင္႔ ျမင္႔တက္လာလွ်င္ Crisis ဟူေသာအဆင္႔၊ Crisis သည္ တစ္က႑တည္းမဟုတ္ေတာ႔ဘဲ က႑စံုျဖစ္ေပၚလာပါက Total Crisis ဟူေသာအေျခအေနအထိ တျဖည္းျဖည္း ျမင္႔တက္လာကာ ထိုမွတဆင္႔ Weak State ၊ ထိုမွတဖန္ Failed State အျဖစ္ ကူးေျပာင္းလာရသည္႔သေဘာ ရွိပါ၏။

           ယေန႔ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ က႑စံုတြင္ အက်ပ္အတည္းမ်ားႏွင္႔ ရင္ဆိုင္ေနရသျဖင္႔ Total Crisis နီးပါးမွ် ျဖစ္လာၿပီဟု ဆိုႏိုင္သည္၊ အက်ပ္အတည္း၏ ျပင္းထန္မႈဒီဂရီ ျမင္႔မားလာလွ်င္၊ သို႔မဟုတ္ အေျခအေနတစ္ရပ္ရပ္က တြန္းပို႔ လာခဲ႔လွ်င္ Failed State အျဖစ္ ကူးေျပာင္းသြားပါသည္၊ က႑စံုအက်ပ္အတည္းမွာ Weak State ၏ ေယဘုယ်လကၡဏာျဖစ္သျဖင္႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လက္ရွိအေျခအေနသည္ Weak State လကၡဏာကို ေကာင္းစြာခံယူထားလ်က္ Failed State အဝန္းအဝိုင္းတြင္း စတင္ခ်ဥ္းနင္းေနၿပီဟု ေယဘုယ် သံုးသပ္ ႏိုင္ပါ၏။

             Failed State လကၡဏာ ျပည္႔စံုခဲ႔ပါလွ်င္ … ကာကြယ္စရာ မ်ားစြာနည္းပါးသြားခဲ႔ပါၿပီ၊ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ အင္အားေတာင္႔တင္းေသာ လက္နက္ကိုင္မ်ား ရွိထားႏွင္႔ၿပီး ျဖစ္သည္၊ ရခိုင္ေဒသသည္ အားမနာတမ္း ေဝဖန္ရလွ်င္ တစ္ဝက္တစ္ပ်က္ က်ဆံုးေနေသာ အေျခအေနျဖစ္၏။

             အခ်ိဳ႔ ကရင္၊ မြန္၊ တနသၤာရီဘက္မ်ားတြင္လည္း သူ႔အဖြဲ႔ႏွင္႔သူ ထိန္းခ်ဳပ္ထားေသာ ေနရာမ်ားစြာက ရွိေနႏွင္႔ၿပီး ျဖစ္သည္၊ ထိုအေျခအေနမ်ားသည္ အစိုးရအားနည္းသည္၊ တပ္မေတာ္အားနည္းလာသည္ႏွင္႔ တစ္ၿပိဳင္နက္ထဲ သံစံုျဖင္႔ ကျပၾကပါလိမ္႔မည္၊ ထိုေသာအခါ ျပည္တြင္းစစ္ဟူေသာ Civil War သည္ ဇာတ္မတိုက္ပါဘဲႏွင္႔ အလိုလို ျဖစ္လာပါလိမ္႔မည္၊ ထိုအေျခအေနမ်ားသုိ႔ တျဖည္းျဖည္း တြန္းပို႔ထားသည္႔ INGO အမ်ားအျပား လည္း ျပည္တြင္း၌ အေျခခ်ေနရာယူထားၿပီး၊ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံသားအခ်ိဳ႔ကို စည္း႐ံုးလႈံ႔ေဆာ္ထားၿပီး ျဖစ္ပါ၏။

             ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အထက္ပါျမင္ကြင္းမ်ားအတိုင္း လက္ရွိအေျခအေနအမွန္ ျဖစ္ပါ၏။ “စိုးရိမ္ တတ္ရန္ေကာ” ဟုဆိုခ်င္သူမ်ားက ဆိုႏိုင္ပါသည္၊ “သရဲမျမင္ဘူးၾကေသးသူမ်ား” ဟုသာ ျပန္၍တံု႔ျပန္ရပါ လိမ္႔မည္၊ ကမၻာ႔အျဖစ္အပ်က္ကို ေစ႔ငုစြာ မေလ႔လာၾကေသးသူမ်ားကေတာ႔ ခပ္ေပါ႔ေပါ႔ ေတြးၾကပါလိမ္႔ မည္။

(ဆက္ရန္)

ပံု..... ခရက္ဒစ္

ေနဇင္လတ္
(၂-၆-၁၇) (၁၈၆၉)